Człowiek ma bardzo złożony organizm, który stale potrzebuje składników odżywczych i płynów w odpowiednich ilościach. Prawidłowe nawodnienie jest kluczowe, by nie doprowadzić do odwodnienia, będącego dla nas sporym zagrożeniem. W tym tekście postaramy się przybliżyć wam, jak wygląda człowiek odwodniony i na co zwracać uwagę, by nie doprowadzić do takowego stanu.
Jaka jest zawartość wody w organizmie?
Procentowa zawartość wody w organizmie może sięgać nawet 80%. Oczywiście całkowita zawartość wody w organizmie człowieka będzie się różnić w zależności od płci i wieku danej osoby i finalnie może być ona o nawet kilkanaście lub kilkadziesiąt procent niższa. Pokazuje to jednak, jak kluczowa jest woda dla każdej komórki naszego ciała. Stąd też powinniśmy o nią dbać i stale utrzymywać prawidłowy poziom wody w organizmie.
Dla przykładu – procentowy udział wody w organizmie małych dzieci (noworodka) to od 75 do 80 procent. Natomiast w przypadku dorosłej osoby będzie to ok. 55-58 procent (dla kobiet) i ok. 60-62 procent (dla mężczyzn).
Dzienne zapotrzebowanie na wodę
Ilość wody, jaką powinniśmy przyjąć w ciągu dnia, jest uwarunkowana wieloma czynnikami m.in. temperaturą otoczenia, płcią, wagą czy aktywnością fizyczną. Stąd też niemożliwe jest wskazanie konkretnej ilości płynów, gdyż wszystko zależy od danej osoby i jej stylu życia.
Oficjalnie przyjmuje się, że na jeden kilogram masy ciała powinno się wypijać około 0,02 litra wody. Powiedzmy zatem, że ważymy 70 kg. W takim przypadku dziennie powinniśmy wypijać 1,4 litra wody. Nie zapominajmy jednak o wszelkich czynnikach mogących zmieniać nasze zapotrzebowanie na spożycie płynów.
Kiedy wzrasta ryzyko odwodnienia organizmu?
Odwodnieniu organizmu sprzyja wiele czynników, na które nie zawsze mamy wpływ. Stąd też warto wiedzieć, w jakich sytuacjach człowiek szczególnie potrzebuje się nawodnić. Często w parze z podwyższonym ryzykiem odwodnienia idzie też wzmożone pragnienie. Kiedy je odczuwamy? Między innymi na siłowni, podczas choroby czy upałów.
Aktywność fizyczna
Ryzyko odwodnienia wzrasta podczas wykonywania jakiejkolwiek aktywności fizycznej. Nie ma tutaj znaczenia, czy trenujemy na siłowni, w domu czy też uczestniczymy w zawodach sportowych. Dla większości osób naturalne jest, że podczas ćwiczeń mamy przy sobie butelkę wody, by uzupełnić płyny utracone w wyniku aktywności fizycznej. Taki nawyk jest bardzo dobry i przed rozpoczęciem treningu warto upewnić się, że mamy przy sobie coś do picia.
Choroby
O dobre nawodnienie organizmu musimy dbać szczególnie podczas wielu chorób i schorzeń. Mowa tutaj zarówno o poważniejszych problemach (choroby nerek), jak i tymczasowych (biegunka). Utrata wody przyczynia się do pogorszenia naszego stanu zdrowia, który podczas chorób już i tak jest w nie najlepszej kondycji. Pijąc wodę, możemy nie tyle się do końca wyleczyć, ile nie dopuścić do poważniejszych objawów czy pogłębienia się choroby.
Wysokie temperatury
Co lato podczas upałów w mediach dużo słyszy się o dbaniu o właściwe nawodnienie. Ubytek wody w organizmie jest wprost proporcjonalny do wzrostu temperatury za oknem. Dlatego też latem lub podczas wakacji w ciepłych krajach należy cały czas dbać o nawodnienie i mieć przy sobie nawet małą butelkę wody, by móc szybko nawodnić organizm w przypadku wystąpienia pierwszych objawów odwodnienia.
Czym w zasadzie jest odwodnienie organizmu?
Odwodnienie to sytuacja, w której organizm traci więcej płynów, niż dostaje. W takim stanie nasze ciało nie ma wystarczającej ilości wody do prawidłowego funkcjonowania, a jest ona niezbędna do wielu procesów życiowych, m.in. transportu składników odżywczych, regulacji temperatury ciała czy utrzymania prawidłowego ciśnienia krwi. Jak nietrudno się domyślić – zaburzenia gospodarki wodnej prowadzą do wielu negatywnych skutków, np. niewydolności nerek.
Rodzaje odwodnienia organizmu
Odwodnienie dzielimy na różne rodzaje w zależności od przyczyny i stopnia nasilenia. Do trzech głównych rodzajów należy:
Odwodnienie hipotoniczne
Jest to sytuacja, w której organizm traci więcej elektrolitów niż wody, co wpływa negatywnie na równowagę elektrolitową. Tego typu odwodnienie może wystąpić np. podczas długotrwałej biegunki lub wymiotów.
Odwodnienie izotoniczne
Jest to najczęstszy rodzaj odwodnienia, w którym organizm traci zarówno wodę, jak i elektrolity w podobnych proporcjach. Przyczyną może być nadmierne pocenie się, brak spożycia płynów lub infekcje.
Odwodnienie hipertoniczne
W tym przypadku organizm traci więcej wody niż elektrolitów, co prowadzi do zwiększenia stężenia elektrolitów w osoczu krwi. Może wystąpić np. w przypadku nadmiernego spożycia soli przy ograniczonym spożyciu wody.
Przyczyny odwodnienia
Główną przyczyną odwodnienia jest zbyt niskie spożycie płynów. Wiele osób wychodzi z błędnego założenia, że należy pić wtedy, kiedy odczuwamy pragnienie. W takiej sytuacji jest już często zbyt późno, a organizm wręcz błaga o wodę. Duży wpływ na odwodnienie mają też wcześniej wspomniane: choroby, wysokie temperatury oraz aktywność fizyczna.
Duży wpływ na prawidłowe funkcjonowanie organizmu mają też napoje, powodujące odwodnienie. Mowa tutaj m.in. o kawie czy alkoholu. Są to tzw. diuretyki, czyli substancje zwiększające wydalanie płynów przez organizm, co prowadzi do odwodnienia.
Odwodnienie organizmu – objawy i skutki
Znamy już główne przyczyny odwodnienia. Warto zatem dowiedzieć się, jakie są objawy odwodnienia oraz jego skutki. Te będą się różnić w zależności od stopnia ubytku wody w organizmie, oczywiście im ubytek wody większy, tym i konsekwencje będą poważniejsze.
Odwodnienie organizmu o 1-2%
Pierwsze objawy odwodnienia są dosyć subtelne i zaliczamy do nich m.in. suchość błon śluzowych czy rzadsze oddawanie moczu.
Odwodnienie organizmu o 3-5%
Lekkie odwodnienie dotyczy sytuacji, w których objawy są już bardziej widoczne. Poza większą suchością w ustach czy gardle objawy odwodnienia o takim stopniu sprawią, że nastąpi utrata elastyczności skóry oraz osłabienie i zmęczenie.
Odwodnienie organizmu o 6-9%
W przypadku odwodnienia na takim poziomie wystąpią takie objawy jak zawroty głowy, bóle głowy, intensywne uczucie pragnienia czy szybsze bicie serca. Wyraźnie zmniejszy się również ilość produkowanego moczu.
Odwodnienie organizmu o 10% lub więcej
W sytuacji ciężkiego odwodnienia wystąpią poważne objawy, które w skrajnych wypadkach mogą stanowić zagrożenie dla życia. Symptomy stanowić będą: bóle głowy, zawroty głowy, skurcze mięśni, szybkie i płytkie oddychanie, utrata przytomności oraz możliwa zapaść. Objawy odwodnienia o tak wysokim poziomie są niebezpieczne i w przypadku ich wystąpienia powinniśmy skonsultować się z lekarzem.
Leczenie odwodnienia organizmu
Leczenie odwodnienia zależy od stopnia odwodnienia oraz przyczyny, która do niego doprowadziła. W przypadku łagodnego nawodnienia domowe sposoby będą w stu procentach skuteczne, zaś bardzo poważne odwodnienie może wymagać nawet hospitalizacji.
Głównym sposobem leczenia odwodnienia jest uzupełnianie utraconych płynów i elektrolitów. Bardzo istotne jest również unikanie napojów mogących pogorszyć stan naszego nawodnienia tj. alkohol czy napoje z dużą zawartością kofeiny.
Jak zrobić test na odwodnienie?
Jeśli dostrzegłeś u siebie objawy odwodnienia i chcesz sprawdzić, czy powinieneś zadbać o swoje nawodnienie? Wystarczy spojrzeć na kolor swojego moczu. Jeśli jest on intensywnie żółty, oznacza to, że organizm jest odwodniony i powinniśmy jak najszybciej uzupełnić płyny.
Odpowiednie nawodnienie organizmu
Powiedzieliśmy sobie o tym, jakie są oznaki odwodnienia oraz sposoby leczenia ich. Warto jednak wiedzieć, że w kontekście nawodnienia woda nie jest najlepszym rozwiązaniem. Przede wszystkim nie posiada ona odpowiedniego ciśnienia osmotycznego, a także jest uboga w elektrolity. To właśnie dlatego profesjonalni sportowcy wybierają izotoniki zamiast wody.
Okazuje się jednak, że one również nie nawadniają rewelacyjnie z uwagi na niską ilość i zawartość elektrolitów (lecz posiadają odpowiednie ciśnienie osmotyczne). Co zatem wybrać, jeśli zależy nam na maksymalnie efektywnym i szybkim nawodnieniu?
Gaminate Hydration – najlepiej nawadniający napój na rynku
Gaminate Hydration jest pierwszym izotonikiem na rynku, który nie zawiera cukru, a posiada optymalne ciśnienie osmotyczne. Jednocześnie formuła produktu zawiera wszystkie 6 elektrolitów i 13 witamin, a jedna porcja 700 ml to zaledwie 19 kalorii. Skład jest zatem kilkukrotnie lepszy od dostępnych na rynku izotoników, zarówno pod kątem ilości elektrolitów i witamin, jak i ich zawartości.
Produkt przeszedł badania kliniczne, które były realizowane przez naukowców z AWF w Katowicach. Dowiodły one, że jest to obecnie najlepiej nawadniający napój na rynku, który dostępny jest do regularnego spożywania. Lepiej nawadniają tylko specjalne roztwory z aptek, które stosuje się w przypadku ciężkiego odwodnienia. Nie można ich przyjmować jednak regularnie i kwestią dość wątpliwą jest również ich smak. Tymczasem Gaminate Hydration nie spowoduje natychmiastowych odruchów wymiotnych, a produkt dostępny jest w trzech smakach: cytrynowym, malinowym oraz owoców egzotycznych.
Gaminate Hydration a indeks nawodnienia
Bevarage Hydration Index, czyli indeks nawodnienia, stosuje się, żeby pokazać, jak dany napój skutecznie nawadnia względem czystej wody, która jest standardem odniesienia. Indeks nawodnienia czystej wody wynosi 1,00 i im dany napój ma ten wskaźnik wyższy, tym nawadnia lepiej i analogicznie, im niższy, tym gorzej.
Skorygowany indeks nawodnienia dla Gaminate Hydration wynosi aż 1,42! Dla porównania i zobrazowania skali – wynik kawy to 0,89 (czyli nawadnia gorzej od wody), herbata notuje 1,05, a cola 1,09.
Co natomiast z izotonikami? Tutaj odpowiedź nie jest taka prosta, gdyż wiele zależy od tego, o jakim dokładnie izotoniku mowa. Różnią się one składem, lecz każdy z nich będzie mieć wynik o kilka setnych niższy lub wyższy od wody.
We wcześniejszej części tekstu wspominaliśmy, że alkohol odwadnia organizm. Dla potwierdzenia dodamy, że indeks nawodnienia dla piwa lager to 0,94, czyli o sześć setnych mniej od czystej wody.
Co najlepiej nawadnia?
Indeks nawodnienia bardzo dobrze obrazuje, jak dany napój wpływa na nasze nawodnienie. Spożycie wody nie będzie tak efektywne, jak spożywanie herbaty czy Gaminate Hydration, którego wynik, przypomnijmy, wynosi aż 1,42. Sprawia to, że jest to świetne rozwiązanie dla osób aktywnych fizycznie, przebywających w wysokich temperaturach lub dla każdego, kto chce zadbać o swoje nawodnienie.
